Fascie en de wetenschap
“De werkelijke biomechanica van ons lichaam lijkt meer samenhangend, minder geïsoleerd en veel complexer dan de meeste traditionele bewegingsdeskundigen denken”.
Pionierende wetenschappers als Peter Huijing, Antionio, Carla en Luigi Stecco, Robert Schleip, Andry Vleeming en Jaap van der Wal doen al jaren onderzoek naar dit fascinerende onderdeel van ons autonome zenuwstelsel. Deze onderzoeken wijzen uit dat de fascie een belangrijke en cruciale rol speelt bij de volgende functies:
- Mechanische steun, stabilisering en beweging
- Bewustzijn, tastzin, proprioceptie en evenwicht
- Verdediging tegen giftige en lichaamsvreemde stoffen
- Stofwisseling tussen bloed en organen
- Krachtoverdracht naar omliggende structuren
- Krachtgeleiding via ligamenten of peesvliezen
- Fixatie van de huid in onder andere gezicht, voetzool en handpalm
- Bescherming tegen druk
- Scheiden van structuren
Fascie en water (H2O)
Water is een belangrijke extracellulaire component van bindweefsel. 80% van de fascie bestaat uit water. Proteoglycanen, matrixmolekulen en plasmaeiwitten in het bindweefsel hebben een grote waterbindende capaciteit. Er ontstaan gel-achtige waterreservoirs (vooral in de huid) die onder andere afhankelijk zijn van hormonale sturing en de werking van het bloed- en lymfesysteem, de adempomp en de spierpomp. De rol van glucosamineglycanen en hyalonzuur in de grondsubstantie (Stecco) wordt onderzocht.
Zo ziet de fascie er, 25x vergroot uit:
Spierinnervatie en Proprioceptie
Gewrichts- of spierreceptoren in collageen bindweefsel functioneren in serie om gezamenlijke integriteit en stabiliteit te handhaven (Jaap van der Wal). De aanwezige Ruffini en Pacini lichaampjes in de diepe fascie suggereert een proprioceptieve capaciteit. De propriocepsis in de superfasciale fascie is beter ontwikkeld dan die van gewrichten of de huid (Schleip). Spierinnervatie is primair gelegen in de fascie; 25% in receptoren en 75 % in vrije zenuwuiteinden in de intramusculaire fascie (Bonica en Stecco) 50% van de spier bestaat uit bindweefsel. Rond de spiervezel noemen we de fascie het endomysium. Meerdere spiervezels samen worden omgeven door het perimysium. Ook de spier zelf wordt omgeven door een fascie: het epimysium
Spierpijn en de gevolgen van overbelasting
Er is aangetoond dat de fascie een cruciale rol speelt in beginnende spierpijn na excentrische oefening (Schleip). Dankzij de golvende collagene vezels en elastische vezels, kan de fascie zich aanpassen aan het uitrekken, maar dit is alleen mogelijk binnen bepaalde grenzen, waarbuiten zenuwuiteinden worden geactiveerd door stretching. Dit mechanisme lijkt een soort ”gate control” op de normale activering van intrafascial receptoren. Deze capaciteit van de verschillende collageenlagen die over elkaar heen schuiven kunnen in geval van overmatig gebruik, trauma of chirurgie worden veranderd.
Halfwaardetijd van collageen (tijd waarin de helft is hersteld na beschadiging) bedraagt minstens een jaar. Het herstel/recuperatie na inspanning duurt 2x zo lang als de inspanning zelf (Elkhuizen). Bij overstretch, overbelasting, chirurgie, wonden en verzuring ontstaat een ontstekingsreactie, waarbij (myo)fibroblasten nieuw bindweefsel vormen. Losse structuren worden verbonden. Dit kan adhesie (verklevingen) veroorzaken resulterend in stijfheid en bewegingsbeperking. De immobilisatie die ontstaat, zorgt voor een verstoring in de glijlagen en microcalcificatie (fybrosis).
De gevolgen van operaties
Veel chirurgen erkennen al meer de belangrijke rol van bindweefsel. Als bij chirurgie in de fascie rond de spier wordt gesneden zal dit automatisch leiden tot meer krachtenwerking rond de pees. Bij het doorsnijden van de fascie kan er tot 40% krachtsafnamen in de spier zijn (Huub Maas).
Technieken die op de fascie werken, waarvan Bowen een belangrijke is, geeft een sterk herstellende reflex in het fasciestelsel.
De Roemeense neurochirurg Cataline Ascinte besloot om de Bowen techniek aan te leren. Dit omdat zij het voor haar medisch onverklaarbare herstel zag bij een patient met ernstig hersenletsel als gevolg van een ongeluk.
Ook zo gefascineerd geraakt door de fascie?
Hier lees je verder:
- Bowned, het Nederlandse (opleidings)instituut van het ECBC, het Europese College van Bowen.
- BBV, de Bowen Belangen Vereniging
- Onderzoeken naar Bowen bij o.a. frozen shoulder, astma, migraine, fibromyalgie en lymfedrainage.
- Een informatief artikel in het blad Massagezaken van 2008.
- Of ga naar mijn eigen blogpagina waar ik regelmatig nieuwe ontwikkelingen volg.